Die administratiewe hoofstad van Suid-Afrika, Pretoria, is vandeesmaand 166 jaar gelede, op 16 November 1855 gestig. Dié dorp is na Andries Pretorius vernoem en daar is op die ligging daarvan besluit aangesien Potchefstroom en Lichtenburg nie as sentraal genoeg vir die Zuid-Afrikaansche Republiek (ZAR) se Volksraadsvergaderings beskou is nie.
Die gebied waar Pretoria vandag geleë is, het in die 1840’s baie aantreklike landboumoontlikhede vir die Voortrekkers gebied en enkele plase, soos Elandspoort, is reeds vroeg in die 1840’s hier aangelê.
Robert Peacock wat in 1955 sy doktorale studie oor die geskiedenis van Pretoria gedoen het, skryf soos volg oor die gebied (na aanleiding van die herinneringe van Maria Jacoba Minnaar, gebore Bronkhorst, soos opgeteken in 1915):
In 1844 was die Apiesrivier sterk, en het op plekke “vry diep geloop. Die bron was oop en omring van wilde boskasie van varens en bome.” Die vallei van die Apiesrivier was ’n “lusoord, mooi van natuur en geseën met ’n lieflike klimaat en baie water”. “Die bulte en vlaktes na die ooste en weste toe was net so ruig begroei met met soet- en kameeldoring en ander bome,” terwyl die middelste gedeelte van die teenswoordige stad “bontveld” was. Hierdie “bontveld’ met sy oop kolle tussen die bome het aan die omgewing ’n “parkagtige voorkoms”, gegee terwyl die “wagenbietjie en die wit buffelpeer bloesems in die somer die lug oorlaai het met heerlike geure.”
Foto’s: ’n Blik op Kerkstraat in 1891; en die Apiesrivier in die omgewing van Daspoort – datum onbekend.
Bron: Het Geheugen
